Arka Bożek

Życiorys :

Urodził się 12 stycznia 1899 w Markowicach k. Raciborza (obecnie dzielnica Raciborza) w chłopskiej rodzinie Karola i Bernardyny ze Sławików. W dzieciństwie mówił po czesku i po polsku, ukończył niemiecką szkołę podstawową, dokształcał się w szkole wieczorowej. Przebudzenie narodowe miało u niego miejsce dzięki lekturze powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza w języku niemieckim i wizycie na odsłonięciu Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie w 1910. W latach I wojny światowej walczył jako ochotnik w wojsku niemieckim we Francji (nad Marną) i Włoszech (nad Isonzo). Na froncie zachodnim został czterokrotnie ranny, za odwagę awansował do stopnia sierżanta. W kontaktach z socjalistami nabrał lewicowych przekonań. Gdy powrócił do rodzinnych Markowic, przejął po rodzicach 9-hektarowe gospodarstwo, ożenił się z Jadwigą Komor, organizował spółdzielczość oraz zajął się działalnością polityczną.

Początkowo interesował się Związkiem Spartakusa kierowanym w Raciborzu przez Tomasza Pilarskiego, ale zerwał z nim w związku ze stanowiskiem organizacji na sprawy narodowe. Następnie związał się z polskim ruchem narodowym. W 1919 został polskim radnym gminy Markowice. Dzięki Sylwestrowi Janoszy wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i został dowódcą 2 kompanii 4 pułku raciborskiego. W czasie I powstania śląskiego w porozumieniu z POW Górnego Śląska, wysadził strategiczny most na Odrze. 2 maja 1920 walczył z niemieckimi bojówkami w Raciborzu. Uczestniczył w przygotowaniach do plebiscytu w 1921. W III powstaniu śląskim był łącznikiem z aliancką Komisją Międzysojuszniczą.

Gdy po podziale Śląska został delegatem w Polsko-Niemieckiej Komisji Mieszanej ds. Górnego Śląska, zyskał sobie szacunek również drugiej strony swoim obiektywizmem i ugodowością. Od 1923 działał we władzach naczelnych Związku Polaków w Niemczech – był wiceprezesem I Dzielnicy. W 1924 wybrano go na wójta Markowic. W tym samym roku zyskał mandat posła na sejmiki: prowincjonalny w Opolu i powiatowy w Raciborzu, kandydując z ramienia Polsko-Katolickiej Partii Ludowej.Zajmował się również publicystyką – w 1924 napisał dwie sztuki teatralne wyszydzające politykę niemiecką wobec Polaków na Górnym Śląsku. Wydał też broszurę pt. Co chłopa boli na Śląsku Opolskim? o charakterze lewicowym oraz książeczkę pt. Po 15 lipca 1937 roku? dotyczącą wygaśnięcia umowy genewskiej gwarantującej prawa mniejszościom narodowym na terenie rejencji opolskiej.

W dniu 31 grudnia 1938 niemieckie Gestapo nakazało Bożkowi w ciągu 4 tygodni opuścić Górny Śląsk. Wyjechał do Berlina i tam pracował w centrali Związku Polaków w Niemczech, raz po raz wygłaszając odczyty związane ze sprawami Górnego Śląska.W styczniu 1939 opublikował w Berlinie artykuł pt. Arka Bożek do ludu polskiego w Niemczech, wzywający do oporu przed germanizacją. 29 maja 1939 Gestapo dokonało nieudanego zamachu na jego życie, w związku z czym ewakuował się w następnym miesiącu do Chojnic, a potem do Katowic.